Hasta hakları yönetmeliğinin 1998 yılında Resmî Gazete’ de yayınlanarak yürürlüğe girmesiyle birlikte her türlü girişim için ameliyat öncesi hastalarımızın bilgilendirilmesi ve onamlarının alınması günlük pratiğimizin olmazsa olmazlarından biri haline gelmiştir. Söz konusu yönetmeliğin 24. Maddesinde: “Tıbbi müdahalelerde hastanın rızası gerekir. Hasta küçük veya mahcur ise velisinden veya vasisinden izin alınır.”
26. Maddesinde ise: “Kanuni temsilcinin muvafakatinin gerektiği ve yeterli olduğu hallerde dahi, mümkün olduğu ölçüde küçük veya mahcur olan hastanın dinlenmesi suretiyle tıbbi müdahaleye iştiraki sağlanır.” denilmektedir. Dolayısıyla çocuklarda yapılacak girişimler ve ameliyatlar hakkında ebeveynler kadar, iletişim kurulabilecek yaştaki çocukların da bilgilendirilerek olaya dahil olmalarının sağlanması önem taşımaktadır. Ailelere bu onam formları önceden verilmelidir. Aileler bunları iyice okuyup değerlendirmelidir. Sonra anlamadıkları soruları ameliyattan önce mutlaka doktorlarına sormalıdır. Sonra gönül rahatlığı içinde ameliyat kararını vermeleri gerekmektedir.
Çocuk ürolojisi ameliyatlarının başında genital bölgede yapılan cerrahiler böbrek, mesane ameliyatları gelmektedir. Acil şartlarda olmayan bir cerrahi geçirecekse 4-6 saatlik bir açlık dönemi olması gerekmektedir. Bu süreye anestezi ve yapılacak ameliyatın çeşidine göre cerrah beraber karar verir. Bu açlık döneminde sıvı bile alınmaması önlenmelidir. Bir sıvı alınması veya bir şey yedirilmesi, hazırlık yapılmış ameliyatın iptal olmasına ve yeniden ekstra bir stresle karşı karşıya kalmanıza sebep olacaktır.
Ameliyat Günü Ne Yapılmalıdır?
Ameliyat günü gerekli hazırlıklardan sonra çocuk, ameliyata indirilmeden önce anestezistin tercihine bağlı olarak pre-medikasyon denilen çocuğun daha rahat ve stressiz ameliyata girmesini sağlayacak ilaçlar verilir. Çocuk ameliyathane girişine kadar ailesi ile gelir. Sonra buradan ameliyat personel ve doktorlarına güven rahatlığı içinde teslim edilir. Ameliyat süresi değişir doktorunuz size yaklaşık bir saat söylese de içeride yapılan anestezi ve ameliyathane hazırlıkları veya ameliyatta beklenmeyen bir durum ile karşılaşılması durumunda bu süre bir müddet uzayabilir. Ameliyat beklenenden uzun sürecek ise doktorunuz siz bekleme salonunda bekler iken bilgilendirir.
Çocuk ürolojisi ameliyatları genelde günübirlik ameliyatlardır. Ameliyattan çıkan çocuk genelde uyku halindedir. Bazen ilk defa karşılaştığı bir durum olduğu için nadiren taşkınlıklar yapabilir. Anestezi ayılma odasında gerekli zaman geçirildikten sonra çocuk kata çıkartılır. Doktorunuzun hemşirelere verdikleri direktifler sonucunda ameliyat sonrası ilaç ve bakımlar uygulanır. Cerrahinin çeşidine göre ağızdan su ve yemek alımı bir süre sonra başlar. Ameliyat yaraları veya ameliyat sonrası herhangi bir kateterle ameliyattan çıkmanız halinde bunun bakımının nasıl yapılması gerektiği, yara bakımında nelerin kastedildiği sizlere doktorunuz tarafından anlatılacaktır. Genellikle su geçirmez pansumanlar kullanıldığı için 48 saat sonrası duş şeklinde banyo alınabilir. Bu durumu doktorunuzla kesinleştirmeniz önemlidir. Bazı ameliyatlarda pansuman farklı olduğu için süre değişebilir. Kafanızda herhangi bir soru işareti varsa tekrar tekrar doktorunuza sormanız gerekmektedir. Aksi taktirde yanlış yapılacak bir yara bakımı veya kateter bakımı ameliyatın komplikasyonla sonuçlanması gereksiz ikinci üçüncü ameliyatın gündeme gelmesine sebep olabilir.
Ameliyatın çeşidine göre kontrole kadar bazı hareket ve yiyecek kısıtlamaları olabilir. Genelde 1. Hafta kontrolünde pansuman açılır ve aileye bundan sonraki bakım öğretilir. Bilgilendirildiğiniz dışı bir durum ile karşılaşır iseniz doktorunuz veya asistanı ile iletişime geçmeniz önemlidir.
Türk Çocuk Ürolojisi Derneğinin kitapçığından daha ayrıntılı bilgiler alabilirsiniz.
Ayrıca Bakınız: Çocuk Ürolojisi
