Çocuklarda Gece İdrar Kaçırma

Gece idrar kaçırma “nokturnal enurezis” olarak da bilinen uyku halinde idrar kaçırma durumudur. Anne- babada benzer hikaye varsa genetik bir yatkınlığından dolayı daha sık görülür. Bu hastaların %50’si günümüz koşullarında dahi hala doktordan yardım almamaktadır.

Gece çocuklarda idrar kaçırma çok sık görülen bir durumdur. Dünyanın her yerinde aynı oranda gözükür ve yaş artıkça görülme sıklığı azalır. Örneğin 5 yaşındaki çocukların %16’ sı gece idrar kaçırır. Erkeklerde kızlara oranla daha fazla gözükür. Yaş ilerledikçe görülme sıklığı azalabilir. (geçen her yılda %15 oranında azalma) Ancak 18 yaşındaki bireylerde %1 oranında devam edebilir. Çocuklarda görülen alerjik hastalıklardan sonra en sık karşılaşılan 2. Kronik çocukluk çağı hastalığıdır. Farklı çeşitlerde kendini gösterebilir. Bezi bıraktıktan  sonra 6 aylık kuru bir dönem yaşamamış hastalar ve daha nadir olarak ise 6 aydan daha uzun süre gece alt ıslatması olmayıp sonradan dönem dönem kaçırmaları olan hastalar olabilir. İkinci tipte psikolojik problemler araştırılmalıdır. Enürezis nokturna hastaları eşlik eden gündüz işeme problemlerinin varlığı önemlidir ve doğru tedavi seçiminde belirleyicidir.

Mesela gece idrar kaçıran çocuklar ciddi bir utanma duygusu içindedir ve kendilerini sosyal ortamlardan soyutlarlar. Sonucunda ise dış görünüşün çok önemli olduğu bu zamanlarda bu hastalıklarından dolayı kendilerine güvenleri azalır ve gelişimlerinde önemli sorunlara neden olur. 8-18 yaş arası çocuklarda anne babanın ayrılması, aile içi şiddetten sonra 3. En önemli depresyon sebebidir. Çocukların okul başarısını ciddi biçimde etkiler. Gece idrar kaçırma psikolojik değildir fakat kendisi ciddi psikolojik problemler yaratır.

Halk arasında asılsız olarak bahsi geçen bel açıklığı nedeni ile oluştuğu, sünnet olmakla geçeceği, tedavisinin kısırlık yaptığı ya da ceza yöntemlerinin fayda getirdiğine dair söylentiler doğru değildir.

Tıbbı rahatsızlıklar sonucu gelişen gece ıslatmalarını bir tarafa koyalım. Gece alt ıslatmanın hangi mekanizmalar ile geliştiğine dair farklı görüşler vardır. Çocuklarda gece idrar üretiminin yetişkinlere göre daha fazladır. Örneğin mesane (idrar torbası) kapasitelerinin daha az ve boşaltma sıklıklarının da daha fazla olduğunu biliyoruz. Bu duruma derin uyku dönemlerinin uzun ve daha derin olması eklendiğinde gece alt kaçırmaları için uygun ortan hazırlanmış olmaktadır. Bu doğal gelişim dezavantajları haricinde çocukluk çağı şeker hastalığı, böbreğin idrar konsantre etme bozuklukları,  idrar torbası çalışma bozuklukları gibi rahatsızlıkların dışa yansıması da olabilir.

Tanısı için çocuğun gece gündüz işeme alışkanlıkları, sıvı alım alışkanlıkları, uyku bozuklukları, sosyal ve psikolojik sorunların varlığı gibi geniş bir alanda sorgulama yapılmalıdır. Gerekirse aileden içilen sıvının çeşidi, miktarı,  işemelerin saatlerini ve miktarını içeren toplam 2-3 günlük bir kayıt tutmaları (İşeme günlüğü) istenebilir. İdrar tahlili şarttır. Çok nadir durumlarda, uzman tarafından gerekli görülürse; kan tahlili, ultrasonografi, işeme film ve tetkikleri gibi ileri tetkikler de yapılabilir.

Gece İdrar Kaçıran Çocuklarda İlaç (Desmopressin) Tedavisi

Tedavi yaklaşımlarından ilaç tedavisi en sık kullanılan tedavilerden biridir. Mesela fazla sıvı alımı,  işeme alışkanlıkları, uyku düzensizlikleri hakkında doğru bilgilendirme yapılır ve önerilerin yetersiz kaldığı vakalarda ilaç tedavisi başlanabilir. İlaç tedavisinde gece idrar yapımını azaltan Desmopressin etken maddesinin ilaç formu kullanılır. Yatmadan 1 saat önce alınmalıdır. Tedavi süresi 3 ile 6 ay arasında değişir. Tedavinin süresi ve sonlandırılması uzman kontrolünde olmalıdır. Tedavinin ağır bir yan etkisi, özellikle de kısırlık yönünde, yoktur.

Son yapılan çalışmalara göre 5 gecenin üçünde tahmini mesane kapasitesinin %30’undan fazlası veya 5 gecenin 5’inde 20x(Yaş+9) mL’den daha fazla miktarda idrar kaçıranlar Desmopressin Tedavisine daha iyi cevap vermektedir.

Örnek: 6 Yaşında çocuğunuz var

Tahmini mesane kapasitesi: (Yaş+2) x30 yani 240 mL
5 Gecenin üçünde > 312 mL kaçırıyorsa
5 Gecenin beşinde > 300 mL kaçırıyorsa
Desmopressin’den daha fazla fayda görür

Ayrıca Bakınız: Ergenlikte varikosel